Chaotische dagen in Delft na capitulatie: Duitsers waren op 5 mei 1945 helemaal niet weg
7 mei, 12:00 • 4 minuten leestijd
DELFT - Op 5 mei vieren we massaal onze vrijheid. Op deze dag in 1945 vond namelijk de officiële capitulatie plaats. Toch betekent dat niet dat mensen toen al direct feestend en hossend door de straten gingen. Want echt vrij waren wij pas drie dagen later, op 8 mei. Dit zorgde in Delft voor chaos en verwarring.
De situatie in Delft in 1945 is, net zoals in de meeste andere plaatsen in onze regio, nijpend. Er is vooral heel veel honger. Omdat de treinen niet meer rijden is er geen aanvoer meer. De nu 90-jarige Willy van der Plank herinnert zich nog dat haar oma rond de potkachel bloembollen pofte. ‘Mensen gingen dood van de honger, er werd echt op voedsel gewacht’, zegt historicus Ingrid van der Vlis. De voedseldroppings van 29 april zijn dan ook zeer welkom. 'Die kaakjes smaakten als gebak', herinnert Willy zich.
Het is goed voor te stellen dat de blijdschap helemaal compleet is, als het bericht komt dat de oorlog echt voorbij is en de geallieerden eraan komen. 5 mei om 8.00 uur is het moment: dan zal Nederland vrij zijn. Delftenaren drommen die ochtend van 5 mei massaal samen op de Markt. Ze willen feesten, dansen, zwaaien met de nationale driekleur en elkaar in de armen vallen. Maar dat valt flink tegen: er lopen nog gewoon Duitsers rond. De nazivlaggen wapperen nog altijd en de bevrijders zijn in geen velden of wegen te bekennen. De feestvierders druipen teleurgesteld af.
Waar waren de bevrijders?
Wat daar aan de hand is, is vrij makkelijk te verklaren, volgens Van der Vlis: 'De regering zat nog in Londen. De capitulatie was met de geallieerden getekend en er was afgesproken dat de Duitse bezetters het gezag pas zouden overdragen als de geallieerden er echt zouden zijn. Dus alle Duitse soldaten die er voor die tijd waren, waren nog niet opeens weg.'
De dagen daarna verlopen ronduit verwarrend. Want wie is nu eigenlijk de baas in de stad? Delft is op papier vrij, maar in werkelijkheid nog niet. De Duitsers houden zich redelijk gedeisd, maar onderduikers twijfelen: kunnen zij al wel of niet veilig uit hun schuilplaatsen tevoorschijn komen? Burgemeester Van Baren die in 1941 uit zijn ambt is gezet, keert op 6 mei terug. Hij vraagt de Delftenaren met klem om zich voor alle zekerheid maar rustig te gedragen. Want je weet maar nooit…
Doden in de Wippolder
Het verzet heeft zich gebundeld in de BS, de binnenlandse strijdkrachten. Zij werken nog ondergronds, maar staan vanaf de avond van 4 mei te popelen om de straat op te gaan, collaborateurs aan te houden en andere dingen te regelen. Op 6 mei zijn zij het wachten beu: zij komen bovengronds en gaan aan de slag.
In de Wippolder gaat het gruwelijk mis. 'Ze kwamen een groepje Duitse militairen tegen, die niet wisten of niet wilden weten dat de capitulatie getekend is. Daar ontstaat een schietgevecht, waarbij zowel Duitse militairen als Delftse mannen om het leven komen', vertelt Van der Vlis.
De onzekerheid duurt nog drie dagen. Pas op 8 mei rijden in de middag de jeeps van de Canadezen Delft binnen. Er volgt een enorme ontlading. 'Ja we gingen er natuurlijk naartoe', zegt Willy van der Plank. 'Juichen en feesten, vlaggen en wimpels. Iedereen oranje, want eindelijk mocht het weer.'
Een grote ontlading was het niet alleen voor de inwoners van Zuid-Holland, maar ook voor de Canadezen zelf. 'Zij waren al twee jaar lang op pad. Vanuit Italië waren ze al vechtend heel Europa doorgegaan. Dit was echt het allerlaatste dat ze nog moesten doen. Daarna konden zij eindelijk terug naar huis. De bevrijding van onze regio was dus ook voor de Canadezen de grande finale.'
Wil je meer weten over de bevrijding in Delft? Bekijk deze video van het Stadsarchief:
